Sırbistan kaderini oylamaya hazırlanıyor

Sırbistan'da pazar günü yapılacak seçimler bu ülkede olduğu kadar Avrupa'da da ilgi ile izleniyor. Bunun nedeni adaylardan birinin Avrupa yanlısı diğerinin Rusya yanlısı olarak değerlendirilmesi. AB Komisyonu ise seçim sonucunun bu kadar dramatik değerlendirilmesine karşı ve Belgrad ile her halükarda işbirliğinden yana.

AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana, seçimlerin bu durumu değiştirmeyeceği görüşünde. Solana, Avrupa Birliği ve Sırbistan'ın geleceğinin ortak olduğunu bunun Brüksel'in de çıkarına olduğunu söylüyor. Solana'ya göre seçimler bunu değiştirmeyecek. Ancak Brüksel, buna rağmen Rusya'nın Sırbistan ile bağlarını güçlendirme çabalarını, kamu şirketi Gazprom'un yaptığı yatırımları arttırmasını endişe ile izliyor.

Sırbistan'ın AB süreci

Avrupa Birliği Komisyonu ise Sırbistan'ın geleceğinin Avrupa'da olduğunu belirterek, bunun temellerinin çok önceden atıldığına dikkat çekiyor. 2003 yılında Selanik'de yapılan devlet ve hükümet başkanları zirvesinde, Sırbistan dahil tüm Balkan ülkelerine koşulları yerine getirmeleri durumunda üyelik sözü verilmişti.

Sırbistan, Balkanlar'da kurulacak istikrarlı bir Avrupa Evi'nin vazgeçilmez parçası olarak görülüyor. Avrupa Birliği bu bölge ile yakınlaşma çerçevesinde 2000 sonundan bu yana Yugoslavya'nın parçalanması ile oluşan devletlere ticari kolaylıklar ya da yardım programları sunuyor.

Eski Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'in görevden ayrılmasından sonra bu program Sırbistan'a da uygulanmaya başlamıştı. 2005 yılından bu yana da Ortaklık ve İstikrar Anlaşması görüşmeleri yürütülüyor. Avrupa Birliği Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, anlaşmanın yakında imzalanabileceği görüşünde.

Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi

AB yetkilileri, bunun ön koşulu olan Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi ile işbiriliğinin gerçekleştiği görüşünde. Olli Rehn, geçen yıl ilkbaharda yeni hükümetin işbaşına gelmesi ile Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi ile ilişkinin iyileştiğini güvenlik güçlerinin eksiklerinin giderildiğini, arşivlere girilmesi ve belgelere ulaşımın kolaylaştığını söylüyor.

Ancak diğer üyeler ikna olmuş değil. Hollanda ve Belçika, Belgrad'ın mahkeme ile işbirliğini henüz istenilen düzeye getirmediği kanısında. Avrupa Birliği'nin bazı üyeleri, insanlığa karşı suç işlemekten suçlanan Bosna'lı Sırp General Ratko Mladiç, mahkemeye teslim edilmeden anlaşmanın imzalanmasına karşı çıkıyor. İstikrar ve Ortaklık Anlaşması'nın imzalanamaması bu yüzden.

Vize kolaylığı yetecek mi?

Avrupa Birliği, işbirliğini kolaylaştırmak ve Sırp kamuoyunu kazanmak için öğrenciler, akademisyenler ve bazı meslek grupları için kolay vize uygulamasına geçti. Geçen hafta da vizenin kaldırılması için müzakerelere başlandı.

AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, Sırp toplumunun % 70'inin yurt dışına çıkmamış kişilerden oluştuğunu, vize sorunun özellikle genç kuşağı etkilediğini söylüyor.

Asıl sorun Kosova

AB Komisyonu'nun ilişkiyi kolaylaştırma çabalarını geçersiz hale getirecek sorunun adı ise kosova. Kosova bağımsızlığını ilan edip, birlik ülkeleri tarafındanh tanınmaya başlanınca, Belgrad ile Brüksel arasındaki ilişki ciddi bir yara alacak.

Kosova, 1999 yılından bu yana Birleşmiş millet'in yönetimi altında. AB Kosova'nınm bağımsızlığının yaratacağı sorunları görüyor ama karşı da çıkmıyor. Olli Rehn, Sırp hükümetinin en kısa zamanda sorunun çözümünün ancak Sırbistan ve Kosova'nın iki devlet olarak Avrupa Birliği'ne girmesinde olacağını anlayacağını umuyor. Rehn'e göre çoğunluk tercihini Avrupa'dan yana yapacak.